Elektronik aletlerden aşina olduğumuz şehirleri andıran yapılarla birçok kez karşılaşmışsınızdır. Farklı renklerdeki PCB’ler (PCB Nedir bknz.) üzerinde mimari yapılara benzeyen elektronik komponentlerin (Elektronik Komponentler Nedir bknz.) bu PCB’lere gümüş renkli metallerle sabitlendiği gözümüzden kaçmaz. Bu parlak metale lehim (Lehim Nedir bknz.) adı veriliyor. Havya bu lehimleme işleminde kullanılan aletin adıdır.
Havyaların uçları ve watt’ları değişiklik gösterir. Havyalar 200 °C ila 500 °C arasında sıcaklık sağlayabilirler.
Temel olarak nasıl çalıştığı konusuna gelecek olursak, havya temelde üç ana bileşenden oluşur. Havya ucu, havya gövdesi ve güç ünitesi. Çalışma prensipleri türlerine göre farklılık gösterse de öncelikle güç ünitesinde, şehir şebekesinin standart olarak verdiği 220v havyanın kapasitesine göre uygun gerileme ve voltaj türüne dönüştürülerek havya gövdesine giriş yapar. Eğer havya sıcaklık kontrollü değil ise akım doğrudan rezistansa gönderilir. Isı kontrolü havyalarda akım kontrol devresine girerek rezistanstaki sıcaklık propuna göre akım kontrolü sağlar, daha sonra rezistansa ulaşır. Rezistans havya başlığını ısıtarak kullanıma hazır hale getirir.
Üflemeli havyalarda durum çak farklı değildir. Temelde saç kurutma makinesi gibidirler. Telli rezistansları, sıcaklık kontrol propları, kontrol kartları, güç ünitelerinin yanı sıra fanları bulunur. kalem havyalar gibi farklı başlıkları vardır.
Gazlı ve tabanca havylarda küçük farklılıklar barındırmalarına rağmen temelde aynı çalışma prensibine sahiptirler.
Havya çeşitlerine başlıca değinmek gerekirse;
Kalem(rezistanslı) Havyalar
Temel komponentlerin sabitlenmesi veya sökülmesi için kullanılır.
- Tel Rezistanslı : Yavaş ısınırlar ve sıcaklık kontrolü zordur. Ucuz olması amatör kullanıcıların başlıca tercih sebebidir
- Seramik Rezistanslı : Hızlı ısınmaları ve sıcaklık kontrolünün kolay olması başlıca artılarıdır. İki türü vardır;
İstasyonlu havyalar: Uzun ömürlü ve güçlü olmaları avantajları, ancak pahallı ve büyük olmaları profesyonellerin tercih etmesi için bir sebeptir.
İstasyonsuz Havyalar: Kompakt yapıları istasyonlu havyalara kıyasla ucuz olmaları yeni başlayanların tercihi haline getiriyor.
Tabanca (Transformatörlü) Havyalar
Çok güçlüdürler, bu sebeple PCB devrelerde kullanılması uygun değildir. Elektrikçilerin kullanım alanındadır.
Gazlı Havyalar
Sıcaklık kontrolü zayıftır. Sahada anlık kullanıma uygundur.
Üflemeli Havyalar
SMD komponentlerin (SMD komponent nedir bknz.) montajında kullanılır. Amatör ve öğrencilerin tercihi değildir.